Vinç Ehliyeti

İş makinesi operatörlük belgelerinin arasında yer alan vinç ehliyeti kendi arasında farklı kategorilere ayrılmıştır. Ülkemizde 2015 yılına kadar vinç üzerine tek program olduğu için yalnızca operatörlük belge türünde vinç operatör belgesi şeklinde yazardı. 2015 yılı itibariyle Talim Terbiye Kurul kararıyla onaylanan programlar neticesinde vinçler kendi özelliklerine ve işlevlerine göre mobil vinç, personel yükseltici vinç, tavan vinci ve kule vinci vb. şeklinde kategorilere ayrılmıştır. Aşağıda bunları ayrı ayrı ele alarak, vinçlerin yapısı, özellikleri ve vinç ehliyetinin nasıl alındığı hakkında açıklamalar yapacağız.

Vinç Ehliyeti Çeşitleri

1-) MOBİL VİNÇ

• MOBİL VİNCİN YAPISI: Genel olarak kamyon veya kamyonetlerin kasasına monte edilen hidrolik ekipmanlar vasıtasıyla kaldırma yükleme işleri yapan kanca ataşmanları takılan iş makineleridir.
• MOBİL VİNÇ NERELERDE KULLANILIR: Mobil vinçler genel olarak çok katlı binalara makine taşınma işlerinde, zemin altı çöp konteyneri kaldırma ve koyma işleri, kule vinç montaj işleri, otoyol köprü kanal betonları yerleştirme işleri, tabela montaj işleri, seçim veya konserlerde hoparlör veya monitör taşıma işleri gibi sayısız alanda kolaylık sağlamaktadır.
• MOBİL VİNÇ NASIL KULLANILIR: Mobil vinçler; Yapıları, markaları, kapasiteleri açısından kullanılan sistemler değişiklik göstermekle beraber, genel olarak hidrolik sistem elemanlarını kontrol eden kollar, joystickler veya düğmeler gibi kumanda mekanizmaları tarafından sevk ve idare edilir. Sık kullanılan şekliyle kumanda levye kolları, aracın hidrolik vinç silindirlerini, işimize uygun şekilde hareket ettirerek yük kaldırma işleri yaparız. Kumanda kolları ile vinç kolunu aşağı yukarı , sağa sola hareket ettirerek yükleri nakletmemize yardımcı olur. Ayrıca aracın destek ayaklarını da açıp kapatan ayrı bir kol bulunmaktadır. Her kumanda levye kolu, ayrı bir hidrolik silindire bağlıdır. Bir hareket silindiri açarken, tersi hareket kapatmaktadır. Çalışmaya başlamadan önce zeminin yapısına eğimine uygun şekilde destek ayaklarını ayarlamamız gerekmektedir.
• MOBİL VİNÇ EHLİYETİ NASIL ALINIR?: Gerekli yaş ve sağlık şartlarına uygun olan adaylar; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı iş makinesi kurslarına kayıt yaptırıp, eğitimini aldıktan sonra, her ay yapılan iş makinesi sınavlarına katılırlar. 2 aşamalı sınavda ilk etap olan yazılı sınavdan 70 üzeri not almak ve ikinci etapta uygulama sınavında vinci belirtilen kriterlere uygun olarak kullanmak gerekmektedir. Uygulama sınavlarında adayın makine kumanda kollarına hakimiyeti, güvenli kullanım becerileri gözlenerek aday değerlendirilir. İki aşamadan başarılı olan adaylar sertifika almaya hak kazanır ve belgeleri  2-3 hafta içerisinde teslim edilir.

2-) PERSONEL YÜKSELTİCİ (MANLİFT)

• YAPISI: Bağımsız veya kamyon kasasına monte edilmiş şekliyle imal edilen personel kaldıran vinçlerdir.
• NASIL KULLANILIR?: Sepetli vinçler, mobil vinçler ile aynı sistem tarafından sevk ve idare edilir. Manlift tipi iş makineleri ise joystikli bir kumanda mekanizması ile kullanılır. Kumanda mekanizması üzerinde sepeti kaldırma tuşu, yürüyüş tuşu, hız ayar tuşu, ve korna tuşu bulunur. Joystik kolun ise 4 yöne hareket etmektedir. Üzerinde güvenlik tuşuna aynı anda basarak çalışır. Üst tarafında da direksiyonu kumanda eden 2 tuş vardır. Yürüyüş düğmesine bastığımızda joystiği güvenlik tuşuna basarak ileri iteriz. Dönüşlerde ise direksiyon düğmelerini kullanarak dönüş sağlarız. Yükselme işi için sepet kaldırma tuşuna basarız ve kolu ileri iteriz. Geri hareket ise sepeti aşağı indirir.
• NERELERDE KULLANILIR VE KİMLER KULLANIR?: Hidrolik sistem vasıtasıyla tavanı 10-15 metre yüksekliklere varan  fabrika, atölye içerisindeki elektrik, su tesisatı, havalandırma sistemleri montajı veya tamiri, boya tadilat işleri, tabela montaj işlerinde, şehir elektriği tamir ve montaj işleri, benzin istasyonu tavan montaj tamir ve temizlik işleri, bayrak ve afiş asma işleri, cam silme gibi işlerde çalışanların işlerini kolayca yapmaları için gerekli yüksekliği ve güveni sağlayan makinelerdir. Personel yükseltici manlift grubu için düz ve kaygan olmayan bir zemin gerekmektedir. Engebeli zeminler için uygun olmayan bu makineler, rüzgarın şiddetli olduğu yerlerde de kullanılması sakıncalıdır. Yüksekliğe çıkıldığında da kesinlikle araç hareket etmemelidir. Kamyon arkası vinçlerde de personel ile operatör arasında sürekli bir iletişim olmalı, senkronize çalışılmalıdır. Operatörün her durumda soğuk kanlı ve araca hakimiyeti kumanda kollarına intibakı tam ve refleksleri keskin olmalıdır.

3-) TAVAN VİNÇLERİ

• TAVAN VİNCİN YAPISI : Vinç arabası, raylar, köprüler ve kumanda kolundan oluşmaktadır. Vinç arabası; tambur, vinç motoru, yürüyüş motorları ve çelik halat gibi ekipmanlardan oluşmaktadır.
• TAVAN VİNCİ NASIL KULLANILIR?: Tavan vinçleri, elektrikli kumanda paneli vasıtası ile kullanılır. Genelde kullanılan şekliyle kumanda kolu 6 yön tuşu, 1 emniyet butonundan oluşmaktadır. İlk 2 tuş kanca halatını aşağı ve yukarı hareket ettirir. Sonraki 2 tuş vinç arabasını köprü üzerinde sağa ve sola hareket ettirir. Son 2 tuş ise komple köprüyü raylar üzerinde sağa ve sola hareket ettirir. Emniyet butonu ise makineye giden elektriği keser ve kapatma konumuna alır. Bu tuşların dışında bazı makinelerde hız butonu bulunmaktadır.
• TAVAN VİNCİ NERELERDE KULLANILIR?: Tavan vinçleri; her türlü yükün kaldırılmasında kullanılırlar. Fabrikalarda, ham maddenin makineye nakli, kumaş toplarının nakli, plastik enjeksiyon makinesi kalıp takılması, boru fabrikalarında boru nakli, mermer fabrikalarında mermer taşınması gibi sınırsız alanda yüklerin ham maddelerin mamullerin her türlü yükün taşınmasında kullanılırlar.

Vinç ehliyeti için gerekenler

• 18 yaşını doldurmuş olmanız gerekiyor.
• En az zorunlu olan temel eğitimi yani ilkokulu bitirmeniz gerekiyor.
• TCK’ nun ilgili maddelerinden hüküm giyilmemiş olması gerekiyor.
• Vinç operatörlüğü yapılmasına mani olacak herhangi bir sağlık sorununun olmaması gerekiyor.

Vinç ehliyeti ne kadar?

Vinç ehliyet fiyatları cinsine göre değişmektedir. 2024 yılı için vinç ehliyet fiyatları aşağıdaki gibidir.